Η σημασία του Ανοιχτού Λογισμικού στην Εκπαίδευση

The GNU Educational Project: Η σημασία του Ανοιχτού Λογισμικού στην Εκπαίδευση μέσα από τα λόγια του Richard Stallman

Το gnu.org εγκαινίασε ένα ανανεωμένο κομμάτι στην ιστοσελίδα του που ασχολείται με την χρήση ανοιχτού λογισμικού στην Εκπαίδευση. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα η ελευθερία στο λογισμικό είναι εξαιρετικής σημασίας για την Εκπαίδευση. Η θεωρία αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι η χρήση ελεύθερου λογισμικού από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα βοηθάει στην διάδοση της ανθρώπινης γνώσης και δίνει τα εφόδια στους μαθητές να γίνουν ενεργά και χρήσιμα μέλη του κοινωνικού συνόλου.
Παρόλο που  το Ελεύθερο Λογισμικό ξεκίνησε σε  αποκλειστική σχέση με τη χρήση λογισμικών και κώδικα, μέσα στα χρόνια απέκτησε την διάσταση κινήματος και έθεσε ζητήματα ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά. Η κοινωνική διάσταση αυτή του κινήματος του Ελευθέρου Λογισμικού, των Creative Commons κτλ συνδέθηκε με τα ανθρώπινα δικαιώματα και οδήγησε στην ευρεία χρήση ανοιχτού κώδικα, την χρήση ανοιχτών αδειών, ανοιχτού περιεχομένου και στη διαμόρφωση μιας κοινής παγκόσμιας κουλτούρας (commons). Όσον αφορά συγκεκριμένα την εκπαίδευση, τα λόγια του δημιουργού της GNU Foundation, Richard Stallman εξηγούν ακριβώς γιατί η Ανοιχτή Εκπαίδευση είναι πιο ταιριαστή για τους νέους του 21ου αιώνα. Ακολουθεί το κείμενο του εμπνευστή του Ανοιχτού και Ελεύθερου Λογισμικού, Richard Stallman.

«Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι χρήστες Η/Υ πρέπει να επιμείνουν στη χρήση του ελεύθερου λογισμικού. Τους δίνει την ελευθερία να ελέγχουν τους Η/Υ τους απόλυτα — αντίθετα, με το ιδιόκτητο λογισμικό, ο υπολογιστής κάνει ότι θέλει ο ιδιοκτήτης του λογισμικού, όχι ότι εσείς θελήσετε. Το ελεύθερο λογισμικό επιτρέπει επίσης την συνεργασία των χρηστών, ως οδηγό για μία δίκαιη ζωή. Αυτοί οι λόγοι αφορούν τις σχολές (σχολεία, πανεπιστήμια, ιδρύματα, κρατικές είτε ιδιωτικές σχολές, κτλ), όσο αφορούν και τον καθένα μας.

Όμως υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι που αφορούν τις σχολές. Καταρχάς, το ελεύθερο λογισμικό μπορεί να ωφελήσει οικονομικά τις σχολές. Ακόμη και στις πλουσιότερες χώρες, τα λεφτά των σχολών δεν είναι πολλά. Το ελεύθερο λογισμικό δίνει στις σχολές, παρόμοια με τους υπόλοιπους χρήστες, την ελευθερία αντιγραφής και αναδιανομής λογισμικού, ώστε το εκπαιδευτικό σύστημα να μπορεί να δημιουργεί αντιγραφές του λογισμικού για όλους τους Η/Υ που διαθέτει. Στις φτωχές χώρες, αυτό μπορεί να βοηθήσει στο σταμάτημα της ψηφιακής διαίρεσης (με την έννοια του διαχωρισμού).

Αυτός ο προφανής λόγος, αν και σημαντικός, είναι επιφανειακός. Και οι κατασκευαστές ιδιόκτητου λογισμικού μπορούν να περιορίσουν αυτό το μειονέκτημα επιτρέποντας τα ενδοσχολικά αντίγραφα του λογισμικού για εκπαιδευτικούς σκοπούς (ΠΡΟΣΟΧΗ! — μία σχολή που δέχεται αυτή την προσφορά ίσως να αναγκαστεί να πληρώνει τις μελλοντικές αναβαθμίσεις τους λογισμικού.)

Ας ρίξουμε μια ματιά στους βαθύτερους λόγους. Μία σχολή πρέπει να διδάσκει στους μαθητές τρόπους ζωής μέσω των οποίων θα επωφελείται ολόκληρη η κοινωνία. Πρέπει να ενθαρρύνουν τη χρήση του ελεύθερου λογισμικού όσο ενθαρρύνουν και την πράξη της ανακύκλωσης. Εάν οι σχολές διδάσκουν στους μαθητές με τη βοήθεια του ελεύθερου λογισμικού, τότε οι μαθητές θα μπορούν να το χρησιμοποιούν μετά την αποφοίτηση τους. Αυτό θα βοηθήσει την κοινωνία να αποδράσει από τον έλεγχο των μεγαλοεταιρειών. Αυτές οι εταιρείες προσφέρουν δωρεάν δείγματα λογισμικού στις σχολές για τους ίδιους λόγους που τα εργοστάσια παραγωγής τσιγάρων διανέμουν δωρεάν τσιγάρα: ώστε να εθιστούν τα παιδιά σε αυτά. Δε θα δώσουν έκπτωση στους μαθητές όταν μεγαλώσουν, αποφοιτήσουν και χρειαστούν το προϊόν τους. Το ελεύθερο λογισμικό επιτρέπει στους μαθητές να μάθουν πώς λειτουργεί το λογισμικό. Όταν οι μαθητές ενηλικιωθούν, μερικοί από αυτούς θέλουν να μάθουν τα πάντα για τον Η/Υ τους και το λογισμικό του. Αυτή είναι η ηλικία που οι άνθρωποι οι οποίοι θέλουν να καταλήξουν καλοί προγραμματιστές πρέπει να τα μάθουν. Για να μάθουν να γράφουν καλό λογισμικό, οι μαθητές πρέπει να μελετήσουν και να συγγράψουν πολύ κώδικα. Έχουν ανάγκη να μελετήσουν και να κατανοήσουν προγράμματα που χρησιμοποιούνται πρακτικά από τους ανθρώπους. Θα είναι εξαιρετικά ενδιαφερόμενοι στο να μελετήσουν τον πηγαίο κώδικα των προγραμμάτων που χρησιμοποιούνται καθημερινά. Ο επόμενος λόγος για τον οποίο πρέπει να χρησιμοποιείται στις σχολές το ελεύθερο λογισμικό, βρίσκεται σε ακόμη βαθύτερο επίπεδο. Απαιτούμε από τις σχολές να διδάξουν στους μαθητές βασικές αρχές και να τους βοηθήσουν να αποκτήσουν χρήσιμες ικανότητες, αλλά δεν είναι μόνο αυτή η δουλειά τους. Η πιο θεμελιώδης αποστολή των σχολών είναι να διδάξουν στους ανθρώπους πώς να γίνουν καλοί πολίτες και γείτονες -να συνεργάζονται με όσους χρειάζονται τη βοήθεια τους. Στον κλάδο της πληροφορικής, αυτό σημαίνει να μάθουν να μοιράζονται το λογισμικό. Τα ιδρύματα και τα πανεπιστήμια λόγου χάριν, πρέπει πάνω από όλα να λένε στους φοιτητές τους, “Εάν φέρετε λογισμικό στη σχολή, πρέπει να το μοιραστείτε με τους υπόλοιπους φοιτητές.” Φυσικά, η σχολή πρέπει να πράττει όσα διδάσκει: όλο το λογισμικό που είναι εγκατεστημένο στη σχολή πρέπει να είναι διαθέσιμο στους μαθητές για αντιγραφή, ώστε να μπορούν να το έχουν στο σπίτι τους και να το επαναδημοσιεύουν περαιτέρω.

Η διδασκαλία των μαθητών ώστε να χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό, και να συμμετέχουν στην κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού, είναι πρακτικό μάθημα πολιτικής. Διδάσκει επίσης στους μαθητές το ρόλο του μοντέλου των δημόσιων υπηρεσιών, ως εναλλακτικό του ιδιόκτητου. Όλα τα επίπεδα μιας σχολής θα πρέπει να χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό.»

Πηγή: ΕΛ/ΛΑΚ