Το γιεφύρι του Τζιελεφού

Σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά μέρη της Κυπριακής υπαίθρου, στο δάσος της Πάφου, βρίσκονται τα πιο σημαντικά μεσαιωνικά κτίσματα που έχουν κηρυχθεί ως αρχαία μνημεία και προστατεύονται από τον περι αρχαιοτήτων νόμο της ΚΔ. Αυτά είναι το Γεφύρι της Ελιάς, το Γεφύρι του Τζιελεφού και το Γεφύρι του Ρουθκια, που αποτελούν μέρος της περίφημης καμηλόστρατας του χαλκού.

To γεφύρι του Τζιελεφού

Το γεφύρι του Τζιελεφού βρίσκεται σ’ένα υψόμετρο 440m. στο δάσος Πάφου, 6 χιλιόμετρα από το τουρκοκυπριακό χωριό Άγιος Νικόλαος, και είναι το μεγαλύτερο πέτρινο μεσαιωνικό γεφύρι. Το γεφύρι είναι κτισμένο πάνω στον ποταμό Διάριζο. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν ”Βόκαρος” (από το διορίζω – χωρίζω). Σχετικά με την ονομασία του γεφυριού υπάρχουν  διάφορες εκδοχές. Η λέξη "κέλεφος" είναι ελληνική και σημαίνει αδύνατος, άρρωστος. Ίσως από την λέξη "κέλυφος". Η ονομασία πιθανώς να συνδέεται από κάποιο πρόσωπο ή περιστατικό κατά τη διάρκεια κατασκευής του γεφυριού.

Προβολή μεγαλύτερου χάρτη

Το γεφύρι αποτελείται από οξυκόρυφη καμάρα χτισμένη από τούφλα, πιθανόν επιτόπιας κατασκευής. Στα άκρα της καμάρας υπάρχουν πέτρες καλά πελεκημένες, και σε άριστη κατάσταση, καθώς και στην κορυφή στο κλειδί του γεφυριού όπου είναι και το πιο ευαίσθητο σημείο. Στη νότια πλευρά μόλις διακρίνεται χαραγμένος ένας μικρός σταυρός πάνω σε μια πέτρα. Η βάση του οδοστρώματος είναι κτισμένη από πέτρες του ποταμού. Στην πρόσβαση του γεφυριού και από τις δύο άκρες υπάρχει χώρος αναμονής. Αυτό διαπιστώνεται ότι υπήρχε έντονη δραστηριότητα κατά τον μεσαίωνα, γι’ αυτό λέγεται ότι ήταν ο κύριος άξονας που ένωνε την Πάφο με τις υπόλοιπες επαρχίες.Μέχρι την ανεξαρτησία εξυπηρετούσε τις ανάγκες της περιοχής, συνδέοντας τα χωριά της δυτικής όχθης (Μηλικούρι, Βρέτσια, Άγιος Ιωάννης) με τα χωριά της ανατολικής όχθης (Άγιος Νικόλαος, Καμινάρια, Τρείς Ελιές).

Χαρακτηριστικό του γεφυριού αυτού είναι το μεγάλο ύψος από την κοίτη του ποταμού, το μικρός πλάτος του οδοστρώματος, όπου δεν μπορούσαν τα ορμητικά νερά να φράσσουν το στόμιο του γεφυριού από ξεριζωμένα και κλαδιά και να δημιουργείται πίσω λίμνη, με αποτέλεσμα να παρασύρει και να καταστρέφει το γεφύρι. Τον ποταμό αυτό ονόμαζαν βάρβαρο. Έκανε ένα σατανικό θόρυβο και ακουγόταν μέχρι τα γύρω χωριά, όπου ο κόσμος ερχόταν εδώ και κρέμαζε κοφίνια από την κορυφή του γεφυριού για να πάρει τα χέλια που παρέσερνε το νερό.

Το φράγμα της Αρμίνου στο οποίο καταλήγει ο ποταμός Διάριζος

Πηγή: Xαράλαμπος Κογκορόζης (Τμήμα Δασών)

Φωτογραφίες: Δασκαλάκης